W populacji naszych szerokości geograficznych często występuje nietolerancja laktozy, czyli trawienia mlecznego cukru. W praktyce lekarskiej to stan nazywany jest niedoborem laktazy.

Niedobór laktazy charakteryzuje się niemożnością organizmu do trawienia i wchłaniania głównego węglowodanu mleka, laktozy, z powodu niewystarczającej produkcji w cienkich jelitach specyficznego enzymu – laktazy. W normalnych warunkach laktoza jest rozkładana przez laktazę na bardziej proste węglowodany – glukozę i galaktozę, które są wchłaniane w cienkich jelitach. W wyniku niedoboru enzymu laktazy nierozkładana laktoza przedostaje się do jelita grubego i pod wpływem flory bakteryjnej jelita zaczyna fermentować, powodując powstanie dużej ilości gazów. To prowadzi do wzdęcia brzucha, występowania luźnych stolców i bólów brzucha. 

W literaturze opisuje się pierwszorzędowy i wtórny niedobór laktazy

Pierwszorzędowy niedobór laktazy często ma charakter rodzinny i charakteryzuje się brakiem syntezy enzymu laktazy lub obniżeniem jego aktywności. Do pierwszorzędowego niedoboru laktazy należy także przemijający niedobór laktazy, który obserwuje się u noworodków, niemowląt w pierwszych miesiącach życia oraz u dzieci o niskiej masie ciała przy urodzeniu. Ich układ trawienny jest jeszcze niedojrzały, a enzym laktazy jest wytwarzany w niewystarczającej ilości. Przemijający niedobór laktazy objawia się często u dzieci kolką jelitową.

Wtórny niedobór laktazy występuje po przebytych zakażeniach jelitowych, szczególnie po zakażeniu rotawirusem, w przypadku alergii pokarmowej i nietolerancji białek mleka krowiego, w przypadku dysbiozy jelitowej, celiakii i innych.

Nietolerancja laktozy – jakie objawy?

Objawy niedoboru laktazy występują u dzieci od pierwszych dni życia lub pierwszych tygodni życia w miarę zwiększania się ilości spożywanego mleka, niezależnie od tego, czy dziecko jest karmione piersią, czy sztucznie. W wyniku niedoboru enzymu laktazy obserwuje się zwiększone wytwarzanie gazu w jelitach (wzdęcia, opuchlizna, kolka, regurgitacje), dziecko staje się bardzo niespokojne z powodu napadów płaczu i zaburzeń snu, słabo przybiera na wadze pomimo dobrego apetytu.

Charakterystyczna jest zależność napadów płaczu i niepokoju od okresów karmienia. Dziecko aktywnie ssa pierś, ale po pewnym czasie ją odrzuca, zaczyna płakać, ściska nóżki do brzuszka.

Stolec przy niedoborze laktazy ma swoje cechy – jest płynny, żółtawy, pienisty, o kwaśnym zapachu, wizualnie przypomina ciasto drożdżowe.

Przy wtórnym niedoborze laktazy w kale mogą występować obecność dużej ilości śluzu, zieleni, nieprzeżutych kawałków jedzenia w zależności od współistniejącej patologii. Przy badaniu kału mogą być wykrywane zaburzenia dysbiozy.

Dlaczego to się dzieje?

Jak radzić sobie z niedoborem laktozy?

1. Dietoterapia – właściwe zorganizowanie karmienia dziecka
2. Zastępcza enzymoterapia – stosowanie enzymu laktazy, który pomaga pozbyć się objawów niedoboru laktazy
3. Terapia probiotyczna – dla przywrócenia równowagi mikroflory jelitowej

Przy niedoborze laktazy ważne jest nie tylko zwalczanie objawów, ale także eliminacja jego podstawowej przyczyny – niedoboru enzymu laktazy, który powoduje objawy takie jak wzdęcia, gazy, zaburzenia stolca, kolki.

Należy zrozumieć, że niedobór laktazy nie jest powodem rezygnacji z karmienia piersią !!!

Mleko matki to idealnie zbilansowane pożywienie dla dzieci w pierwszym roku życia, ponieważ zawarty w nim główny węglowodan laktoza odgrywa ważną rolę:

Ze względu na istotność laktozy przesiadka z karmienia piersią na mieszanki niskolaktozowe lub bezzlaktozowe jest bardzo niezalecana.

Dlatego, gdy matka ma wystarczającą ilość mleka, główną metodą walki z objawami niedoboru laktozy jest utrzymanie karmienia piersią i stosowanie enzymu laktazy zastępczo;

Mamalac, który jest stosowany przy każdym karmieniu do 3-4 miesięcy życia (w niektórych przypadkach do 6 miesięcy) – momentu dojrzałości własnych enzymatycznych systemów dziecka.

W ten sposób Mamalac pozwala zachować karmienie piersią i przyczynia się do eliminacji objawów niedoboru laktazy.

Dr Anna Kowalska

Dr Anna Kowalska to wybitny praktyk medyczny, naukowiec i publicysta. Posiadając stopień doktora medycyny uzyskany na Uniwersytecie Jagiellońskim, kontynuowała swoją edukację, specjalizując się w chirurgii serca. Jej wszechstronne doświadczenie kliniczne i badawcze, wzbogacone o 20 lat praktyki, czynią ją autorytetem w dziedzinie. Regularnie publikuje artykuły, dzieląc się wiedzą na temat nowoczesnych technik operacyjnych w leczeniu chorób serca, zyskując uznanie wśród swoich rówieśników oraz pacjentów.